Kροτωγενής εγκεφαλίτιδα
- ECOPROTECT
- 28 Μαρ
- διαβάστηκε 4 λεπτά
Η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα (Tick-Borne Encephalitis - TBE) είναι μια ιογενής λοίμωξη που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και μεταδίδεται κυρίως μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων κροτώνων (τσιμπουριών). Η νόσος ενδημεί σε περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας, με τα περισσότερα κρούσματα να καταγράφονται μεταξύ Μαΐου και Νοεμβρίου.
Συμπτώματα: Η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα εκδηλώνεται συχνά σε δύο φάσεις:
Πρώτη φάση: Πυρετός, κόπωση, πονοκέφαλος, μυϊκός πόνος και ναυτία.
Δεύτερη φάση: Εμφάνιση νευρολογικών συμπτωμάτων όπως μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα, που μπορεί να οδηγήσουν σε μόνιμες νευρολογικές επιπτώσεις.
Μετάδοση: Η κύρια οδός μετάδοσης είναι το τσίμπημα μολυσμένου κρότωνα. Σπανιότερα, η λοίμωξη μπορεί να μεταδοθεί μέσω κατανάλωσης μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων από μολυσμένα ζώα.
Πρόληψη: Η πιο αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός, ο οποίος συνιστάται ιδιαίτερα για άτομα που ζουν ή εργάζονται σε περιοχές όπου ενδημεί η νόσος. Επιπλέον, η χρήση εντομοαπωθητικών και η προσεκτική εξέταση του σώματος για τσιμπούρια μετά από υπαίθριες δραστηριότητες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης.
Θεραπεία: Δεν υπάρχει ειδική αντιϊκή θεραπεία για την κροτωνογενή εγκεφαλίτιδα. Η αντιμετώπιση είναι κυρίως υποστηρικτική και μπορεί να απαιτεί νοσηλεία, ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές, έχει καταγραφεί νέο κρούσμα κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας στην Ελλάδα, γεγονός που έχει θέσει σε εγρήγορση τις υγειονομικές αρχές.
Σε ποιους ταξιδιώτες ενδείκνυται το εμβόλιο της εγκεφαλίτιδας από κρότωνες;Το εμβόλιο συστήνεται στους ταξιδιώτες μόνο αν πρόκειται να παραμείνουν αρκετές ώρες σε δάσος σε ενδημικές περιοχές, π.χ. κατασκηνωτές ή κυνηγοί, και εφόσον το ταξίδι θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού. Οι ταξιδιώτες που δεν είναι εμβολιασμένοι μπορούν να προστατευτούν από την έκθεση χρησιμοποιώντας κατάλληλα ρούχα και εντομοαπωθητικά κατά την παραμονή τους στο δάσος.
Εμβόλιο εγκεφαλίτιδας από κρότωνες
Το εμβόλιο περιέχει αδρανοποιημένο ιό και κυκλοφορεί με τη μορφή εναιωρήματος σε προγεμισμένη σύριγγα των 0,5 ml. Χορηγείται ενδομυϊκά. Ο εμβολιασμός γίνεται με 3 δόσεις των 0,5 ml (στα παιδιά 3-15 ετών χορηγείται η μισή δόση): η 2η δόση 1-3 μήνες μετά την πρώτη και 3η δόση 9-12 μήνες μετά την δεύτερη. Μια αναμνηστική δόση γίνεται 3 έτη μετά την τρίτη δόση, ενώ οι επόμενες αναμνηστικές δόσεις γίνονται κάθε 3-5 έτη.Προστατευτικός τίτλος αντισωμάτων αναπτύσσεται μετά τη δεύτερη δόση και η διάρκεια της προστασίας ανέρχεται στα 3 έτη.Στους ταξιδιώτες γίνονται 2 δόσεις. Η 2η δόση χορηγείται το αργότερο 15 ημέρες πριν από την αναχώρηση, ενώ η παρεχόμενη προστασία διαρκεί 1 έτος. Σε περίπτωσηπου δεν υπάρχει αρκετός χρόνος, μπορεί να χορηγηθεί το επιταχυνόμενο σχήμα του Encepur® : 3 δόσεις τις ημέρες 0, 7 και 21 και μία αναμνηστική 12-18 μήνες μετά. Το εμβόλιο πρέπει να φυλάσσεται στους + 2ο C με + 8ο C. Δεν πρέπει να καταψύχεται.
Ανεπιθύμητες ενέργειες:Γριππώδης συνδρομή, εμπύρετο ιδίως σε παιδιά 1-2 ετών, τοπικές αντιδράσεις, κόπωση, ναυτία, κεφαλαλγία, λεμφαδενίτις, πυρετός, εξάνθημα. Σπανίως έχουν αναφερθεί νευρίτιδα και άλλα νευρολογικά συμπτώματα, χωρίς να έχει αποδειχτεί αιτιολογική συσχέτιση.
Αντενδείξεις:Το εμβόλιο αντενδείκνυται σε άτομα με γνωστή υπερευαισθησία σε κάποιο από τα συστατικά του, ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται στην κύηση και σε άτομα με ιστορικό αυτοάνοσου νοσήματος, εκτός και αν ο κίνδυνος νόσου είναι μεγάλος. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται στα παιδιά κάτω του έτους.
Αλληλεπιδράσεις με άλλα εμβόλια ή φάρμακα:Δεν υπάρχουν αρκετά κλινικά δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια της συγχορήγησης του εμβολίου με άλλα εμβόλια. Στην βιβλιογραφία αναφέρονται και 2 περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας μετά από ταυτόχρονο εμβολιασμό για την εγκεφαλίτιδα από κρότωνες και τέτανο.
Αποτελεσματικότητα:Η αποτελεσματικότητα φάνηκε με την μείωση των κρουσμάτων μετά τις καμπάνιες εμβολιασμού στις ενδημικές περιοχές. Έως σήμερα δεν έχουν αναφερθεί περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας σε εμβολιασμένα άτομα. Προστατευτικά αντισώματα αναπτύσσονται σε ποσοστό ανώτερο του 97% των εμβολιασθέντων.
Σκευάσματα (δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα):Encepur® (Chiron): περιέχει αδρανοποιημένο ιό της εγκεφαλίτιδας της Κεντρικής Ευρώπης.FSME-IMMUN® (Baxter AG): περιέχει αδρανοποιημένο ιό της εγκεφαλίτιδας της Κεντρικής Ευρώπης.
Εικόνα 1. Εμβόλιο εγκεφαλίτιδας από κρότωνες
Για περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες, μπορείτε να επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Κρότωνες
Εικόνα 2 : κρότωνας
Τα τσιμπούρια εκτός της ενoχλήσεως που προκαλούν, είναι και φορείς ασθενειών καθώς είναι ενδιάμεσοι ξενιστές, ιών, πρωτοζώων, βακτηριδίων
Ο θηλυκός κρότωνας, αφού ολοκληρώσει την απομύζηση του αίματος, εγκαταλείπει το ζώο ή τον άνθρωπο και πέφτει στο έδαφος. Εκεί, γεννάει έως 18.000 αυγά μέσα σε ρωγμές και εσοχές τοίχων, κάτω από ξύλα, πέτρες και χόρτα και ύστερα πεθαίνει.Από κάθε αυγό βγαίνει σε 3-6 εβδομάδες, μια προνύμφη («τσιμπουράκι», που ανεβαίνει στην κορυφή των χόρτων και προσπαθεί να γαντζωθεί με τα μπροστινά της πόδια σε κάποιο ζώο ή στον άνθρωπο που θα περάσει από εκεί. Βρίσκει περιοχές του σώματος που έχουν λεπτό δέρμα και βυθίζει την αγκαθωτή λόγχη μέσα σε αυτό. Η αγκαθωτή λόγχη ανοίγει στη μέση, εμφανίζεται το στοματικό άνοιγμα και αρχίζει η απομύζηση του αίματος, η οποία διαρκεί μερικές ώρες ή ημέρες. Η προνύμφη σε 5-7 εβδομάδες εξελίσσεται σε νύμφη επάνω στο ζώο ή αφού πέσει στο έδαφος. Πίνει αίμα από κάποιο ζώο ή από άνθρωπο και σε διάστημα 10-18 εβδομάδων, εξελίσσεται σε ενήλικο αρσενικό ή θηλυκό κρότωνα αφού προηγουμένως πέσει στο έδαφος.Τα τσιμπούρια εκτός της ενoχλήσεως που προκαλούν, είναι και φορείς ασθενειών καθώς είναι ενδιάμεσοι ξενιστές, ιών, πρωτοζώων, βακτηριδίων. Τα πιο συνήθη νοσήματα στην Ελλάδα που μεταδίδονται από τα τσιμπούρια είναι η Πιροπλάσμωσις και η Ερλιχίωσις. Και στις δύο περιπτώσεις τα κατοικίδια που χρησιμοποιούνται ως ξενιστές έχουν ανορεξία, κατάπτωση, εμέτους, διάρροια, οφθαλμορινικό έκκριμα ή αίμα στα ούρα.
Πηγή: Ανδρούλα Παυλή, Γενικός ΙατρόςΚέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων
Βιβλιογραφία
http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2010/chapter-5/tick-borne-encephalitis.aspx,
www.nhs.uk. Travax. Travel Medicine Team of the Scottish Centre for Infection and Environmental Health (SCIEH). Tick-borne encephalitis vaccine.
Mandell. Principles and Practices of Infectious Diseases. 5th ed. Flaviviruses/Prevention and Therapy, pg: 1730-33.
Virk A, Jong EC. Adult Immunizations. In: Kozarsky PE, et al. Travel Medicine. Mosby; 2004: 87-122.
Barratt PN, Dorner F, Plotkin SA. Tick-borne encephalitis vaccine. In Vaccines; Plotkin SA, Orenstein WA. 3rd Ed. Saunders. Philadelphia 1999; 767-80.
Rodhain F. Arboviroses. Encycl Mιd Chir Paris, Maladies infectieuses 8062 A10, 1995; 16 pages.
Comments