Κουνούπι
Ωστόσο η σημασία τους είναι πολύ μεγαλύτερη καθώς μαζί με τον άνθρωπο θεωρούνται τα πιο θανατηφόρα ζώα στον πλανήτη. Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινώς εξαιτίας αυτού του μικρού εντόμου. Τα κουνούπια γενικότερα
ερεθίζονται και προσελκύονται από την υγρασία, την σωματική θερμότητα αλλά και από το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπει ο άνθρωπος. (Να σημειώσουμε πως ο άνθρωπος καθώς εκπνέει αποβάλει από το στόμα του διοξείδιο του άνθρακα, αλλά ταυτόχρονα αποβάλλει μικροποσότητες και το δέρμα μας).
Ο λόγος που τα κουνούπια μας τσιμπάνε είναι γιατί θέλουν τις πρωτεΐνες του αίματος μας για την ωρίμανση των αυγών τους. Ως εκ τούτου, μονάχα τα θηλυκά τσιμπάνε ενώ τα αρσενικά τρέφονται με νέκταρ και γύρη που βρίσκουν στη φύση.
Η δραστηριότητά τους εξαρτάται από την υγρασία αλλά και από την θερμοκρασία του αέρα. Έτσι, τα περισσότερα είδη είναι πιο ενεργητικά και τσιμπούν τις πρώτες πρωινές ώρες, τις πρώτες νυχτερινές ώρες και κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ υπάρχουν και είδη που τσιμπούν ολόκληρο το εικοσιτετράωρο. Ξεκινούν την δραστηριότητά τους γύρω στο Μάρτιο – Απρίλη, μέχρι και Οκτώβρη – Νοέμβρη ανάλογα πάντα με τις συνθήκες που μόλις αναφέρθηκαν.
Η αναπαραγωγή τους γίνεται με αυγά τα οποία ως επί το πλείστον εναποθέτει το θηλυκό στην επιφάνεια του νερού. Αφού σκάσουν, βγαίνουν οι προνύμφες οι οποίες μπορούν και αναπνέουν μέσα στο νερό. Οι προνύμφες (4 στάδια) μεταμορφώνονται σε νύμφες και τέλος σε ακμαία (δηλ. ώριμα κουνούπια). Αυτό καλείται Βιολογικός Κύκλος και παρακάτω θ’ αναφερθούμε σύντομα στον ΒΚ κάποιων βασικών ειδών που απαντώνται στην Ελλάδα.
Ochlerotatus (Οχλεροτάτους)
Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 18 είδη του γένους Ochlerotatus. Η διασπορά των ακμαίων για αναζήτηση τροφής και νέων τόπων ωοτοκίας, μπορεί να φτάσει ανάλογα με το είδος από 5 έως 40 χιλιόμετρα. Η διάρκεια του ΒΚ κυμαίνεται από 10-14 ημέρες και εξαρτάται από την θερμοκρασία. Το θηλυκό γεννά 50-500 αυγά τα οποία εναποθέτει στο χώμα και σε 1-2 ημέρες σκάνε. Η συνολική διάρκεια της ζωής τους κυμαίνεται από 2-6 εβδομάδες.
Culex
Το θηλυκό εναποθέτει τ’ αυγά του σε ομάδες (που ονομάζονται ‘σχεδία’), στην επιφάνεια του νερού. Η διάρκεια του ΒΚ κυμαίνεται από 10-14 ημέρες, ενώ διαχειμάζουν σε κατάσταση διάπαυσης με τη μορφή ακμαίων κουνουπιών. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε είδους υδατοσυλλογές, ακόμη και σε εστίες πλούσιες σε οργανικές ύλες (π.χ. λύματα). Γενικά θεωρείται κατεξοχήν κουνούπι των κατοικημένων περιοχών. Τέλος, το γένος Culex, περιέχει πολλά είδη που είναι υπεύθυνα για την μετάδοση της φιλαρίασης (παρασιτική ελεφαντίαση)
_.jpg)
Aedes (Αΐντις)
Κουνούπι Τίγρης
Η Υγειονομική σημασία του είδους Aedes Albopictus είναι τεράστια καθώς είναι δυνητικός φορέας πολλών σοβαρών για τον άνθρωπο ασθενειών που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο. Πάνω από 20 εκατομμύρια άνθρωποι σε Ασία, Αφρική και Αμερική προσβάλλονται από δάγκειο και δάγκειο αιμορραγικό πυρετό κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα είχαμε χιλιάδες καταγεγραμμένα τέτοια κρούσματα το 1927-1928 με πάνω από 1.000 νεκρούς. Το κουνούπι Τίγρης, είναι επίσης φορέας του ιού της εγκεφαλίτιδας, του ιού του Δυτικού Νείλου και άλλων 22 τουλάχιστον αρμποϊών.
Το όνομά του, του δόθηκε εξαιτίας της εμφάνισής του, μαύρο σώμα με λευκές ρίγες στο θώρακα και στα πόδια. Είναι ιδιαίτερα επίμονο και επιθετικό κουνούπι, ενώ τσιμπάει όλη τη μέρα. Προτιμάει να αφήνει τα αυγά του σε μικρές υδατοσυλλογές π.χ. λούκια, υδρορροές, πιατάκια γλαστρών, παρά σε έλη και μεγάλες υδατοσυλλογές.
Κάθε κουνούπι ωοαποθέτει έως και 150 αυγά κάθε λίγες ημέρες, τα οποία μάλιστα εάν η διάρκεια της ημέρας μεγαλώνει θα σκάσουν κανονικά, ενώ εάν η διάρκεια της ημέρας μικραίνει, θα παραμείνουν ως έχουν για να περάσει ο Χειμώνας. Υπάρχει δηλαδή μεγάλη εξάρτηση των βιολογικών λειτουργιών του από την Φωτοπερίοδο.
Αντιμετώπιση & Καταπολέμηση
Η καταπολέμηση των κουνουπιών δυστυχώς δεν είναι εύκολη. Απαιτούνται συνεχή ψεκασμοί με ακριβά και ανθεκτικά φάρμακα, χωρίς να έχουμε πάντα 100% αποτέλεσμα. Αυτό γιατί:
1. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει τα φάρμακα που ψεκάζονται σε κατοικημένους χώρους ονομάζονται φάρμακα υγειονομικής σημασίας. Αυτά είτε διαλύονται αν πέσει νερό είτε διασπώνται αν τα χτυπάει ο ήλιος. Δεδομένου λοιπόν ότι τα κουνούπια επιβιώνουν και εναποθέτουν τ’ αυγά τους κυρίως σε ανοιχτούς χώρους (αυλές, κήπους, μπαλκόνια κτλ), ο ψεκασμός με εντομοκτόνα σε σημείο που πέφτει ο ήλιος ή και η βροχή, δεν θα διαρκέσει πολύ.
2. Τα έντομα δεν αναγνωρίζουν ιδιοκτησίες. Όσο καλό ψεκασμό και να έχουμε κάνει, αν ο διπλανός μας δεν προσπαθεί για τον έλεγχο τους, το πρόβλημα θα μειωθεί αισθητά αλλά δεν θα εξαλειφθεί.
3. Κάποια στιγμή τα λουλούδια πρέπει να ποτιστούν.
Άρα λοιπόν η αντιμετώπιση των κουνουπιών θα πρέπει να είναι προληπτική, συνεχής και συλλογική.
-
Αρχικά θα πρέπει ολόκληρος ο χώρος να μονωθεί όσο το δυνατόν καλύτερα τοποθετώντας σε κάθε άνοιγμα (πόρτες, παράθυρα κτλ) λεπτή ανοξείδωτη σίτα, η οποία θα παραμένει συνεχώς κλειστή. Ακόμα δηλαδή μετά το πέρασμα μας, αμέσως θα πρέπει να ξανακλείνει.
-
Χρήση κουνουποπαγίδων και γενικότερα η τοποθέτηση εντομοπαγίδων σε κλειστούς χώρους έχουν πάρα πολύ καλά αποτελέσματα.
-
Απαγορεύονται τα στάσιμα νερά. Έτσι, σωστή κλίση στις υδρορροές, άμεση αποξήρανση όλων των λιμνάζων νερών και επιχωμάτωση κοιλοτήτων εδάφους.
-
Συστηματικοί ψεκασμοί τουλάχιστον 1 φορά το μήνα ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες όπου τα κουνούπια βρίσκονται σε έξαρση.
Τα έντονα αρωματικά φυτά όπως για παράδειγμα ο βασιλικός, βοηθάνε στην απομάκρυνσή τους.
Η χρήση κουνουπιέρας καθώς και η χρήση ανεμιστήρων βοηθάνε αρκετά, καθώς τα κουνούπια δεν μπορούν να πετάξουν σε ρεύματα αέρα.
Η σκνίπα δεν είναι κάποιου είδους συγκεκριμένο κουνούπι. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για τα διάφορα είδη εντόμων που μοιάζουν με μικρό κουνούπι. Ωστόσο, η σκνίπα που παρατηρείται συχνότερα, ανήκει στην οικογένεια Psychodidae και στο γένος Phlebotomus, το οποίο κουνούπι κατηγορείται για την μετάδοση της λεισμανίασης.